Wanneer je bij de presentatie van het Koopstromenonderzoek (KSO) Oost Nederland aanwezig was in Deventer, dan kan het niet anders dan dat je concludeert dat de provincies Drenthe, Gelderland, Flevoland en Overijssel het goed doen. Althans qua winkelleegstand: hier hebben zij echt verschil gemaakt. De afvloeiing van koopstromen naar ‘online’ is geen verrassing. En ook het belang van bereikbare winkelgebieden voor voetgangers, fietsers, OV en auto’s is nog eens onderstreept. In Olympische termen kunnen de oostelijke gemeenten en provincies gaan voor zilver, toch zien wij ook kansen voor goud!
BRO, Goudappel Coffeng en I&O Research presenteerden dat:
- Er is sprake van schaalvergroting, met name in de dagelijkse boodschappen:
- het aantal winkels in Oost Nederland is gedaald.
- de hoeveelheid vierkante meters winkelvloeroppervlak is gelijk gebleven.
Dit past bij ons landelijke beeld.
- Er is een afname in mode, met name in de middelgrote steden.
- Daarom krijgen middelgrote steden meer een boodschappenprofiel.
- Omdat dorpen en wijk- en buurtwinkelcentra een boodschappenprofiel hebben en er steeds middelgrote steden bij komen met dit profiel, zie je dat de verzorgingsgebieden kleiner worden. Mensen hoeven minder ver te reizen om aankopen te doen.
Ook dit is in lijn met ons landelijke beeld.
- Er is een toename in verspreide bewinkeling:
- zowel in aantal winkels;
- als in vierkante winkelmeters verspreide bewinkeling.
Deze toename geeft aan dat goede bereikbaarheid (gemak) belangrijk is voor de consument.
In Nederland streven wij naar concentratie van winkels in of aan de bestaande winkelstructuur. Dat wil zeggen in binnensteden, wijk- en buurtcentra, dorpen en (perifere) winkelgebieden, zoals woonboulevards. Het is hierbij belangrijk om binnensteden en dorpskernen goed bereikbaar te houden voor de aantrekkingskracht en het versterken van aanbod.
Dit vraagt om regionaal detailhandelsstructuurbeleid.
- Het onderzoek zegt wat betreft marktaandeel:
- In de breedte vloeit marktaandeel af naar online: middelgrote steden verliezen marktaandeel, winnen wijkwinkelcentra aan marktaandeel.
- Het marktaandeel is groter geworden voor verspreide bewinkeling.
Concentratie van voorzieningen (zoals winkel, kapper en apotheek) nodig!
Juist als antwoord op online, is het aantrekkelijk maken en houden van de bestaande winkelstructuur door concentratiebeleid van essentieel belang. Wanneer provincies en gemeenten voorzieningen op peil willen houden, is het goed om te beseffen dat voorzieningen profiteren van combinatiebezoek. Hoe dichterbij voorzieningen, zoals bibliotheek, kerk, gemeente, winkels, kappers, horeca, cultuur, toerisme, recreatie, vrijetijd en apotheek bij elkaar geconcentreerd zijn, hoe meer combinatiebezoek. Wat kan de overheid doen? Zie de ABC van aan de slag:
ABC van aan de slag
A. visie op de detailhandelsstructuur
Provincie en gemeenten moeten inzetten op het concentreren van winkels in of aan bestaande kernen. Instrument voor de provincie is de zogenaamde ‘provinciale detailhandelsstructuurvisie’. En al dan niet verordend door de provincie, is instrument voor gemeenten het ‘regionaal afgestemd detailhandelsstructuurbeleid.’ Daardoor is duidelijk waar je wel of geen winkels meer wil. Wat zijn kansrijke en kansarme winkelgebieden?
B. elk gebied heeft een plan
Elk kansrijk winkelgebied heeft een plan, zoals een centrumplan of winkelgebiedsplan, waarin omschreven is welke activiteiten ondernomen worden om het gebied aantrekkelijk te maken (positionering, promotie, activiteiten, ingrepen in de openbare ruimte en optimale bereikbaarheid voor auto, fietser en voetganger).
C. kansarme locaties hebben transformatieplan
Elk kansarm winkelgebied krijgt een transformatie- of saneringsplan, waarin wordt omschreven welke acties worden ondernomen om compacter te worden of nieuwe functie te krijgen, zoals werken en wonen.
Provincies en gemeenten kunnen goud verzilveren
Kortom, het gaat goed in Oost Nederland, maar wanneer provincies en gemeenten goud willen verzilveren, dan begint dat bij verspreide bewinkeling aanpakken via visie op de detailhandelsstructuur van provincies en gemeenten. Met daarbij een plan per gebied.
Handige links
