Phishing is een vorm van internetfraude waarbij internetcriminelen proberen persoonlijke gegevens of wachtwoorden te stelen. Jij, of iemand anders in je organisatie, heeft op een verkeerde link geklikt, een verkeerde bijlage geopend of misschien verkeerd gereageerd op een e-mail. Hoe herken je een malafide e-mail? En wat doe je als je het slachtoffer bent geworden van phishing?
Wat is phishing?
Iedereen heeft te maken met phishing en kan hier slachtoffer van worden. Phishingaanvallen komen in alle soorten en maten voor. Soms is het een simpel verzoek om persoons- en login-gegevens. Soms is het een zeer gerichte, goed doordachte en specifieke aanval met als doel je organisatie binnen te dringen. Het is vaak moeilijk om phishing te herkennen, vooral als het gaat om gerichte phishing-aanvallen. Zulke aanvallen lijken vaak van bekende personen af te komen, of noemen uitdrukkelijk namen en informatie die zijn toegespitst op de ontvanger. Een voorbeeld hiervan is de zogenaamde CEO-fraude, hierbij worden phishing-mails verstuurd die van een leidinggevende af lijken te komen.
Herkennen
Het goed kunnen afwegen of je een e-mail veilig kunt openen is makkelijker gezegd dan gedaan. Het is vaak erg moeilijk om valse e-mails te herkennen, vooral als het gaat om gerichte aanvallen. Hieronder vind je een aantal adviezen om mogelijke valse e-mails te herkennen.
Afzender
- Controleer het adres van de afzender. De naam van de afzender mag dan precies hetzelfde zijn als die van je bank of webwinkel, maar vaak is het gebruikte e-mailadres vaag of een afgeleide versie van een echte bedrijfsnaam of de naam van een instantie.
- Kijk goed naar de domeinnaam waarvan je de e-mail hebt ontvangen. De domeinnaam is te herkennen aan alles wat achter het @-teken in het e-mailadres staat.
- Controleer of het e-mailadres ook echt overeenkomt met het websiteadres. Een veel gebruikte manier om valse e-mails te verspreiden is namelijk het vervangen van bepaalde letters uit de domeinnaam door cijfers.
- Het verschil tussen een legitiem en vals e-mailadres kan soms moeilijk te onderscheiden zijn. In het volgende voorbeeld is 1 (cijfer) vervangen door een I (letter). Vergelijk mail@31008mailers.nl en mail@3I008mailers.nl.
Aanhef
Bedrijven en instanties waar je klant bent of zaken mee doet gebruiken in ieder geval je achternaam in een e-mail, of weten of je een man of een vrouw bent. Word je met heel algemene termen, zoals ‘Geachte heer/mevrouw’ of ‘Beste klant’, aangesproken, let dan op.
Vragen naar persoonsgegevens
In veel nepmails staat het verzoek om je persoonsgegevens ’te controleren’, ‘bij te werken’ of ‘aan te vullen’. Je moet dan op een link klikken om dit te doen. Doe dit nooit zomaar. Je bank, verzekeringsmaatschappij en overheidsinstanties vragen nooit op deze manier naar persoonsgegevens.
Bel het bedrijf of de instantie eerst op om te controleren of ze de e-mail wel zelf hebben verstuurd. Gebruik hiervoor nooit de contactgegevens in de e-mail, maar zoek deze zelf op.
Taalgebruik en vormgeving
De huidige generatie nepmails staan allang niet meer bol van de taal- en spelfouten. Ook de gebruikte logo’s en foto’s worden steeds professioneler. Lees en bekijk de e-mail goed om te zien of je toch geen onregelmatigheden tegenkomt. Je kunt ook een eerdere mail van een bedrijf of instantie ernaast leggen ter vergelijking.
Spoed of laatste waarschuwingen
Veel valse mailtje proberen je onder druk te zetten door gebruik te maken van laatste waarschuwingen of spoedmeldingen. Een voorbeeld van een dergelijk bericht is bijvoorbeeld “Uw hostingpakket verloopt, als u vandaag bedrag x niet overmaakt zal uw website worden geblokkeerd”. Ga hier niet via de e-mail op in maar neem bij twijfel telefonisch contact op met de hostingpartij.
Links
Links in nepmails kunnen ervoor zorgen dat er schadelijke software op je computer wordt geïnstalleerd of leiden je naar een valse website. Klik dus nooit zomaar op de links in een e-mail die je niet vertrouwt. Controleer het adres van de link door, zonder erop te klikken, de cursor van je muis op de link te zetten en te kijken welk adres er verschijnt.
Link-verkorters
Vaak worden lange links verkort met diensten als bijvoorbeeld T.co, bit.ly en Goo.gl. Erg handig, maar voor jou als ontvanger erg belangrijk om hier waakzaam op te zijn aangezien het lastig is om te achterhalen waar je nu precies op klikt en naar toe wordt geleid.
Bijlagen
Een bijlage in een nepmail kan ervoor zorgen dat er schadelijke software op je computer wordt geïnstalleerd. Open dus nooit zomaar een bijlage van een e-mail die je niet vertrouwt.
Een zip of rar-bestand is altijd verdacht, omdat bijvoorbeeld facturen en aanmaningen nooit op deze manier worden verstuurd. Verwacht je toch een bestand? Neem dan contact op met de afzender om te vragen wat en hoe ze iets precies verstuurd hebben.
Gebruik hiervoor nooit de contactgegevens in de e-mail, maar zoek deze zelf (bijvoorbeeld via de website) op.
Reageren op phishing
Er zijn veel verschillende soorten vormen van phishing. Elke vorm heeft andere risico’s. Soms gaat het om het stelen van geld, door bijvoorbeeld bankgegevens buit te maken. In andere gevallen gaat het juist om het verkrijgen van gevoelige informatie, persoonsgegevens of bedrijfsgeheimen. Een phishing-aanval kan ook een eerste stap zijn in een complexere hackpoging, om bijvoorbeeld toegang te krijgen tot je netwerk, met alle gevolgen van dien.
Aandachtspunten
Krijg je te maken met phishing en heb je ergens op gedrukt of een bestand geopend? Neem dan contact op met jouw IT-leverancier voor nader advies hoe te handelen. In de meeste gevallen merk je namelijk niet direct iets en komt het gevaar pas later naar buiten.
Meer weten over phishing of andere cyberthema’s? Ga naar de website van het Digital Trust Center.
