Als je een zzp’er inschakelt, wil je natuurlijk duidelijke afspraken maken over jullie samenwerking. Niet alleen inhoudelijk (over de prijs, de deadline, aansprakelijkheid, etc.), maar ook over de aard van jullie samenwerking. Want je wil niet dat er onbedoeld toch werknemerschap ontstaat. Je kunt zelf een overeenkomst opstellen, maar makkelijker is om modelovereenkomsten van de Belastingdienst te gebruiken.
Dienstbetrekking of zzp’er?
Uitgangspunt van de modelovereenkomsten is dat de opdrachtnemer buiten dienstbetrekking aan de slag gaat. Dit betekent dat de opdrachtnemer en de opdrachtgever zich niet zo moeten gedragen dat een arbeidsovereenkomst (echte dienstbetrekking) ontstaat. Mocht hiervan (toch) sprake zijn, dan zijn loonheffingen verschuldigd.
Een arbeidsovereenkomst (echte dienstbetrekking) ontstaat, kort gezegd, als:
- het werk door een persoon zélf moet worden gedaan (vervanging mag niet); én
- door de opdrachtgever aangegeven kan worden hoe het werk moet worden verricht (gezag); én
- een vergoeding wordt betaald voor de verrichte werkzaamheden.
Er ontstaat alleen een arbeidsovereenkomst (echte dienstbetrekking) als aan alle drie de voorwaarden is voldaan. Partijen kunnen het ontstaan van een arbeidsovereenkomst (echte dienstbetrekking) niet uitsluiten door (vooraf) in een overeenkomst aan te geven dat zij deze niet willen. Mochten zij geen arbeidsovereenkomst (echte dienstbetrekking) wensen aan te gaan, dan is het ten eerste van belang dat hetgeen partijen met elkaar afspreken in de modelovereenkomst niet ertoe leidt dat is voldaan aan bovengenoemde voorwaarden. Ten tweede is vervolgens belangrijk dat partijen feitelijk ook werken zoals zij in de overeenkomst hebben afgesproken.
De modelovereenkomsten die INretail ter beschikking stelt zijn zodanig verwoord, dat aan de tweede voorwaarde (gezag) niet is voldaan. Zie hiervoor artikel 2 van de overeenkomst. De opdrachtgever mag alleen aanwijzingen en instructies geven met betrekking tot wat de opdrachtnemer gaat doen (inspanning of resultaat) en niet hoe de werkzaamheden worden verricht. Een arbeidsovereenkomst (echte dienstbetrekking) kan worden uitgesloten, mits opdrachtgever en opdrachtnemer zich nogmaals (feitelijk) ook gedragen zoals zij in de overeenkomst hebben afgesproken. In dit geval mag de opdrachtgever bij deze modelovereenkomst ervan uitgaan dat geen loonheffingen zijn verschuldigd.
Modelovereenkomsten
Op de website van de Belastingdienst vind je modelovereenkomsten die je kan gebruiken voor de werkzaamheden in onze branches:
De modelovereenkomst voor stoffeerder en keuken/badkamer installateur zijn per 1 mei 2022 vernieuwd en goedgekeurd door de Belastingdienst. De goedkeuring vervalt per 1 mei 2027 en zal daarna niet worden vernieuwd.
Handhaving
De overheid gaat vanaf 1 januari 2025 weer gaan handhaven op naleving van de wet DBA. Momenteel worden er geen boetes uitgedeeld, tenzij er overduidelijk sprake is van kwaadwillendheid. Als op dit moment een aanwijzing wordt gegeven om de situatie te corrigeren, dan moet deze aanwijzing worden opgevolgd. Advies is om in ieder geval met en conform een goedgekeurde modelovereenkomst te werken.
Let op: het gebruiken van zo’n modelcontract is geen garantie dat een ZZP-er zélf geen claim indient dat hij toch een verkapte werknemer is. Bovendien kan ook De Belastingdienst vinden dat je het contract in de praktijk niet goed naleeft en dat er dus toch sprake is van een werknemer.
Vanuit de rechtspraak zijn gezichtspunten genoemd om te beoordelen of iemand een werknemer of ZZP-er is. Die zijn overigens niet-limitatief, dus andere omstandigheden kunnen ook nog een rol spelen:
- De aard en duur van de werkzaamheden;
- De wijze waarop de werkzaamheden en de werktijden worden bepaald;
- De inbedding van het werk en de werker in de (bedrijfsvoering van) de organisatie;
- De optie om het werk door een ander te laten uitvoeren;
- De wijze waarop de afspraken (het contract) tot stand is gekomen;
- De wijze waarop de beloning wordt bepaald en waarop deze wordt uitgekeerd;
- De hoogte van deze beloningen;
- De vraag of degene die de werkzaamheden verricht daarbij commercieel risico loopt;
- Het gewicht dat toekomt aan een contractueel beding bij beantwoording van de vraag of een overeenkomst als arbeidsovereenkomst moet worden aangemerkt, hangt mede af van de mate waarin dat beding daadwerkelijk betekenis heeft voor de partij die de werkzaamheden verricht.
Het is best ingewikkeld om deze afweging zelf te maken. Daarbij moet je ook bedenken dat wat er in het contract staat, niet leidend is. Het gaat er vooral om hoe je in de praktijk met elkaar werkt. Kan de ZZP-er écht een ander sturen of gebeurt dat in de praktijk nooit? Lijkt de ZZP-er op een ondernemer, omdat hij bijvoorbeeld ook voor andere bedrijven werkt? Of werkt hij alleen voor jullie en heeft hij zelfs een bedrijfs-mailadres en bedrijfsbus? En hebben jullie écht onderhandeld over de prijs, of bepalen jullie als ondernemer simpelweg welk bedrag de ZZP-er krijgt?
De Rijksoverheid heeft een webmodule beschikbaar om in te kunnen schatten of er sprake is van een dienstbetrekking. Meer daarover lees je hier.
De Rijksoverheid werkt op dit moment aan nieuwe wetgeving: de wet Verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties (VBAR). Deze wetgeving zal op zijn vroegst per 1 januari 2026 van kracht worden en moet daarvoor eerst nog een groot deel van het wetgevingstraject door.
Veelgestelde vragen
Kan ik een verkoper of receptioniste aannemen op ZZP-basis?
Het kan, maar denk hier goed over na. De belastingdienst merkt dit snel als een dienstverband aan omdat er sprake is van een gezagsverhouding. Deze gezagsverhouding uit zich onder andere in de roosters, werken binnen locatie en het gebruik maken van materialen van de opdrachtgever (werkgever). Wil je toch op ZZP-basis een samenwerking aangaan, neem dan contact op met onze juristen voor advies.
Kan ik een van de algemene modellen van de Belastingdienst gebruiken?
Zolang de opdrachtgever en de opdrachtnemer werken volgens één van de overeenkomsten die je kunt downloaden, weet je als opdrachtgever zeker dat je geen loonheffingen in hoeft te houden en af te dragen. Dit betekent dus wel dat je in de praktijk goed de contractafspraken moet volgen.
Er is zelfs ook ruimte om een aantal keuzes te maken of aan te vullen in de overeenkomst zonder dat dit afbreuk doet aan de goedkeuring. Daarbij geldt dat de kern van de overeenkomst in stand blijft. De relevante bepalingen zijn gemarkeerd en mogen zeker niet worden aangepast.
Andere elementen zoals geheimhouding en bepalingen omtrent intrekking van de opdracht en bijvoorbeeld aansprakelijkheid zouden kunnen worden toegevoegd. De belastingdienst heeft voornamelijk gekeken naar de fiscale aspecten.
Als de opdrachtgever en opdrachtnemer maar met elkaar afspreken volgens welke modelovereenkomst er gewerkt wordt is het goed. Dat kan bijvoorbeeld door in de e-mail of de opdrachtbevestiging te verwijzen naar het kenmerk (nummer) van de overeenkomst.
Moet ik voor elke opdracht die ik laat uitvoeren een nieuwe overeenkomst van opdracht overeenkomen?
Dit is niet nodig als je een raamovereenkomst hebt afgesloten. Dat is het geval als de overeenkomst zelf vermeldt dat deze afspraken ook voor toekomstige opdrachten gelden. In de INretail-modelcontracten is dat meestal wel opgenomen.
Ben ik verplicht om een schriftelijke overeenkomst te sluiten met een zzp’er?
Nee. Het is niet verplicht om een schriftelijke overeenkomst te sluiten. Maar het is wel heel verstandig. De belastingdienst kijkt bij een controle naar de feiten en omstandigheden. Als die geen aanleiding geven voor twijfel, dan is er geen probleem. Een (model)overeenkomst geeft wel duidelijk aan wat de afspraken zijn, mocht de fiscus er vragen over hebben. Ook is het altijd belangrijk om afspraken te maken over bijvoorbeeld aansprakelijkheid.
