Een overeenkomst kan op verschillende manieren ten einde komen. Bijvoorbeeld door een annulering, een ontbinding of wanneer beide partijen gezamenlijk de overeenkomst beëindigen. In dit artikel worden de verschillende vormen toegelicht.
Nakoming
Beide partijen komen de overeenkomst volledig na
Veruit de meeste overeenkomsten worden door beide partijen nagekomen. De koper betaalt de koopsom en de verkoper overhandigt (levert) de gekochte goederen aan de koper. In beginsel is de overeenkomst door het verrichten van de (hoofd-) verplichtingen (betalen koopsom en leveren goederen) de overeenkomst geheel afgewikkeld. Hou er wel rekening mee dat er nieuwe verplichtingen kunnen ontstaan, bijvoorbeeld omdat er een gebrek in de prestatie of de geleverde goederen wordt ontdekt. In dat geval ontstaan er herstelverplichtingen, vervangingsverplichtingen of zelfs schadevergoedingsverplichtingen.
Gezamenlijk besluit
Partijen spreken samen af dat de overeenkomst wordt beëindigd
Soms komt één van beide partijen tot de conclusie dat de overeenkomst hem niet brengt wat hij zou willen. In veel gevallen wordt dit praktisch opgelost door (bijvoorbeeld) het gekochte product retour te nemen en de koopsom terug te geven. De prestaties worden over en weer ongedaan gemaakt. Dit is een klantvriendelijke oplossing die veel detaillisten voor lief nemen als de goederen van betrekkelijk kleine waarde zijn.
Annulering
In het verlengde van het maken van een afspraak over de beëindiging, ligt het beroep op annulering. De mogelijkheid om te annuleren komt niet voort uit de wet. Een annulering kan alleen worden ingeroepen als daarover vooraf afspraken zijn gemaakt zoals in de CBW-voorwaarden. Veelal gaat de afspraak om (eenzijdig) te kunnen annuleren, gepaard met afspraken over de gevolgen van de annulering. Meer informatie over het annuleren van een overeenkomst vind je hier.
Ontbinding
Ontbinding kan worden ingeroepen als de andere partij zijn verplichting uit de overeenkomst niet nakomt. Daarvoor is vereist dat er een ingebrekestelling wordt verstuurd om de andere partij alsnog te bewegen om binnen een redelijke termijn de verplichting na te komen. Blijft de prestatie opnieuw uit, dan is er sprake van een toerekenbare tekortkoming en verkeert de andere partij in verzuim. Als de andere partij in verzuim is, dan kun je in beginsel de overeenkomst ontbinden. De prestaties die reeds zijn verricht moeten dan ongedaan worden gemaakt. Degene die ontbindt kan bovendien een schadevergoeding vragen voor de schade die hij heeft geleden als gevolg van het niet nakomen van de overeenkomst door de ander.
Vernietiging
Tot slot is er nog de mogelijkheid van de vernietiging van de overeenkomst. Deze vorm van beëindiging van een overeenkomst komt minder vaak voor. Denk vooral aan situaties waarbij er sprake is van een wilsgebrek omdat de overeenkomst bijvoorbeeld tot stand is gekomen onder invloed van bedreiging, bedrog en misbruik van omstandigheden. Omdat deze gronden voor vernietiging zeer ernstig zijn, komen deze gronden in de reguliere detailhandel niet vaak voor.
Een mogelijkheid om de overeenkomst te vernietigen bestaat ook als de overeenkomst met een minderjarige (handelingsonbekwame) tot stand is gekomen. Vernietiging is dan alleen niet mogelijk als de overeenkomst gebruikelijk is voor een minderjarige van die leeftijd. Een vijftienjarige die een spijkerbroek koopt is niet ongewoon, maar als het een dure exclusieve spijkerbroek is, kan dat al anders zijn. Een vijftienjarige die zich een maatkostuum van € 500,- laat aanmeten is minder gewoon.
Tot slot bestaat er nog de mogelijkheid om een overeenkomst te ontbinden als er sprake is van dwaling. De dwalende partij zal dan moeten stellen (en bewijzen) dat hij een verkeerde voorstelling van zaken heeft gehad als gevolg van een onjuiste mededeling van de ander of het bewust verzwijgen van een belangrijke omstandigheid door de ander. Bovendien moet dan duidelijk zijn dat de dwalende de overeenkomst niet had willen sluiten, althans niet onder de overeengekomen voorwaarden. Spijtoptanten die onder een overeenkomst uit willen komen, proberen nogal eens een beroep op dwaling te doen. Doorgaans komt dan de vraag aan de orde of er wel of niet juist en/of volledig is geïnformeerd. Hou er rekening mee dat een consument zich in dat geval zeer naïef kan opstellen en dat van een professionele detaillist de nodige zorgvuldigheid mag worden verwacht in kader van zijn verplichting tot informeren.
Wees je er van bewust dat het in de praktijk niet altijd mogelijk is om ‘alles’ vast te leggen, maar dat het kan voorkomen dat een consument die zwakke plek weet te benutten om onder een bepaalde verplichting uit te komen.
