De detailhandel is een economische sector met grote maatschappelijk impact. Winkelstraten bepalen in hoge mate de leefbaarheid en de sfeer in de steden, dorpen en wijken. Hoe zorgen we voor levendige (winkel) gebieden en wie of wat is daarvoor nodig? Wij nodigen experts uit om hun kijk op dit vraagstuk te delen, zodat we tot innovatieve en duurzame oplossingen komen. We trappen af met een presentatie van planoloog Zef Hemel over de toekomst van binnensteden in Nederland. Wat is hun bestaansrecht, meerwaarde en hoe bewegen zij mee in de transitie die gaande is? Zef Hemel deelt zijn visie op de publieke waarde van winkelen en geeft ons vijf lessen mee.
Luister hier de hele presentatie >>
1. De basisregel; In binnensteden gaat het niet alleen over winkels.
Een binnenstad bestaat niet alleen uit winkels. We moeten ook kijken naar wat er gebeurt met kerken, stadhuizen, rechtbanken, theaters, musea en onderwijsinstellingen, want ook die horen bij een binnenstad. Veel van deze publieke functies zijn de laatste jaren verdwenen uit de binnenstad. In de afgelopen decennia is met het overaanbod aan winkels de economische functie van de binnenstad te belangrijk geworden ten koste van de bredere publieke functie. We moeten daarnaar terug en hierover nadenken vanuit cultuur-historische waarden. Retail zal daar een logische rol in blijven vervullen.
2. Winkelstraten in binnensteden zijn buitengewoon veerkrachtig.
Als we kijken naar het verleden kunnen we constateren dat winkelstraten in binnensteden erg oud zijn en buitengewoon veerkrachtig. De winkelstraten in de binnenstad van Amsterdam zijn al 400 jaar oud en de situatie is niet veel veranderd. Denk aan de negenstraatjes. De retailsector is flexibel en veerkrachtig en weet steeds weer te reageren.
3. Niet elke binnenstad heeft dezelfde toekomst.
Ondanks dat er veel algemene trends in de binnensteden te zien zijn, zijn er ook grote verschillen. Zowel voor binnensteden als voor perifere regio’s geldt dat het een niet sterk of zwak is. Dit verschilt erg per regio. Daarom is het verstandig om niet allemaal hetzelfde te doen en dezelfde oplossing na te streven. Iedere binnenstad moet zijn huiswerk doen.
4.Historische studies van binnensteden zijn waardevol.
Verschillende studies over de binnensteden kunnen ons verder helpen. Dit hoor je voornamelijk als je met retailers spreekt die al generatie op generatie in de binnensteden actief zijn. Door naar het verleden te kijken zie dat er veel is veranderd in binnensteden. Dit hoeft echter niet altijd erg te zijn.
5.Doe het niet alleen!
De allerbelangrijkste les is om het als sector niet alleen te doen. Schakel je klanten in, namelijk de burgers. Zij vertellen hoe die publieke waarde van de stad eruit ziet. Burgers houden van winkels, maken zich grote zorgen over de winkels en kunnen en willen daarom graag meedenken over een florerende toekomst van binnensteden mét winkels, maar wel binnen een bredere publieke functie. Gebruik die input en betrek dan ook al die andere maatschappelijke instellingen. Maar neem als winkeliers het voortouw in de discussie.
En nog een laatste les! Als jullie met deze vijf lessen gaan werken, dan komen jullie vanzelf bij publieke waarden. Die zijn ongelooflijk belangrijk voor ons allemaal, niet alleen voor het overleven van de retail, maar ook van de burgers en het overleven van de democratie, van de functie van de agora. Want in het geweld van de digitalisering beginnen wij het heel erg moeilijk te krijgen. Dus wij moeten deze fysieke ontmoeting in de binnenstad weer heel bewust gaan organiseren. De retail speelt daar een rol in.
