Onderdeel van het cao-akkoord uit 2018 is de introductie van een individueel ontwikkelbudget. Die cao-afspraak is per 1 oktober 2020 ingegaan. Per 1 april is de afdracht aan de Leerrekening gestopt, het individueel ontwikkelbudget wordt vanaf die datum opgebouwd bij de werkgever.
Wij hebben de veel gestelde vragen over het IOB op een rij gezet:
Wijziging per 1 april 2024
Moet ik per 1 april 2024 nog afdrachten doen aan de Leerrekening?
Per 1 april 2024 bouwt de medewerker maandelijks 1/12 van het ontwikkelbudget op bij de werkgever. De afdracht aan de Leerrekening stopt per deze datum. Het budget wordt vanaf die datum gereserveerd door de werkgever.
Wat gebeurt er met het tot 1 april 2024 via de Leerrekening opgebouwde budget?
Het vanaf 1 oktober 2020 tot en met 31 maart 2024 gestorte en reeds opgebouwde budget blijft ter beschikking van de medewerker. Bij gebruikmaking van het IOB wordt het opgebouwde budget tot en met 31 maart 2024 als eerste besteed.
Hoe moet ik het opgebouwde budget registreren?
Je kunt ervoor kiezen een aparte registratie per medewerker bij te houden vanaf 1 april 2024, zodat je op elk moment kunt inzien wat het opgebouwde budget per medewerker is. Het is ook mogelijk om ervoor te kiezen het opgebouwde budget uit te rekenen op het moment dat de medewerker er gebruik van wil maken. Het is dan wel belangrijk een goede registratie bij te houden van de datum in dienst en het aantal gewerkte uren per medewerker.
Stopt de afdracht van het IOB via de Leerrekening automatisch of is hier nog actie voor vereist van de werkgever?
De afdracht wordt automatisch stopgezet per 1 april 2024 zonder dat de werkgever hiervoor iets hoeft te doen.
Voorwaarden
Geldt de invoering van het individueel ontwikkelbudget (IOB) voor alle medewerkers?
Nee, alleen voor medewerkers die op 31 december één jaar in dienst zijn en minimaal 16 uur per week werken. Uitzendkrachten, weekendhulpen en vakantiekrachten zijn ook uitgezonderd van deze arbeidsvoorwaarde. Als een medewerker pas in de loop van 2021een jaar in dienst is, heeft hij geen recht op IOB.
Is meedoen aan het Individueel Ontwikkelbudget (IOB) verplicht?
Ja, dit is een arbeidsvoorwaarde die onderdeel is van de cao sinds het cao akkoord van juni 2018 en ook in de cao geldend van 1 januari 2021 tot en met 30 juni 2022 is opgenomen. Als de cao door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid algemeen verbindend is verklaard geldt deze voor alle werkgevers en werknemers in de sector.
Mijn medewerker werkt hier wel een jaar, maar is nog niet in vaste dienst, moet ik dan toch IOB opbouwen?
Ja, het type contract speelt geen rol. Bepalend zijn alleen de indiensttredingsdatum (minimaal een jaar in dienst van het voorafgaande jaar (in 2021 is dit 31-12-2020 en in 2022 is dit 31-12-2021.) en het aantal overeengekomen uren, te weten 16 uur of meer. Uitzendkrachten, weekendhulpen en vakantiekrachten zijn ook uitgezonderd van deze arbeidsvoorwaarde.
Mijn medewerker bereikt in 2022 de AOW-gerechtigde leeftijd. Moet ik voor deze medewerker een IOB regelen?
Hier is bij de cao-afspraken een uitzondering voor gemaakt. Bij het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd van de medewerker wordt het niet gebruikte budget onmiddellijk teruggestort aan de werkgever. Daarnaast geldt dat voor medewerkers van 60 jaar en ouder die schriftelijk aangeven geen prijs te stellen op IOB, ook geen budget hoeft te worden afgedragen.
Wat gebeurt er als mijn medewerker in de loop van 2022 een jaar in dienst is?
Er is één moment bepaald om vast te stellen of de medewerker in aanmerking komt voor het Individueel Ontwikkelbudget en dat is 31 december van het voorafgaande jaar (in 2021 is dit 31-12-2020 en in 2022 is dit 31-12-2021.). Dit betekent dat er geen recht is op het Individueel Ontwikkelbudget als een medewerker pas in de loop van 2022 één jaar in dienst is.
Hoe zit het precies met die 16 uur per week?
Het gaat om wat er in de arbeidsovereenkomst staat. Als daarin een dienstverband van minimaal 16 uur per week staat, heeft de medewerker recht op IOB, als hij in 2021 op 31 december 2020 en in 2022 op 31-12-2021 minimaal een jaar in dienst is. Bij een min-max-contract is het gemiddelde aantal uren bepalend: 12-20 uur leidt bijvoorbeeld tot een gemiddelde van 16 uur. Als een medewerker die op 31 december 2020 minimaal een jaar in dienst is in de loop van 2021 een contract voor minimaal 16 uur per week krijgt, heeft hij recht op IOB. Hetzelfde geldt voor een medewerker die op 31 december 2021 minimaal een jaar in dienst is en in de loop van 2022 een contract voor 16 uur per week krijgt. Iemand die IOB ontvangt, maar in de loop van 2021 of 2022 een contract van minder dan 16 uur per week krijgt, heeft dan geen recht meer op het IOB.
Wat als ik besluit niet mee te doen aan het IOB en geen afdracht doe aan De Leerrekening?
Omdat het Individueel Ontwikkelbudget in de cao is afgesproken en u onder de cao valt, kunnen uw medewerkers uiteindelijk afdwingen dat u dit alsnog doet. Wat dat betreft is het vergelijkbaar met een situatie wanneer u een in de cao afgesproken en dus verplichte loonsverhoging niet geeft.
Het budget
Hoeveel moet ik opbouwen per medewerker?
Het opleidingsbudget bedraagt € 12,50 per maand.
Mag er worden “gespaard”? Ik zie dat het budget binnen 5 jaar moet worden opgemaakt, anders wordt deze teruggestort aan de werkgever. Maar blijft de werknemer hier dan wel of geen recht op hebben, na 5 jaar?
Het budget mag worden gespaard gedurende een periode van 5 jaar. Het budget wordt in volgorde van storting opgenomen. Na 5 jaar vervalt het ongebruikt budget uit het eerste jaar terug aan de werkgever.
Wat gebeurt er als mijn medewerker het budget niet gebruikt?
Het ontwikkelbudget dat na vijf jaar niet is gebruikt, valt terug aan de werkgever. Het is vanzelfsprekend de bedoeling dat het budget wel wordt benut voor ontwikkeling en opleiding.
Wat gebeurt er met het opgebouwde ontwikkelbudget van de medewerker bij uitdiensttreding?
Het budget blijft ter beschikking van de medewerker. Mocht er recht zijn op een transitievergoeding, dan kan het gebruikte ontwikkelbudget voor een opleiding die bijdraagt aan de toekomstige arbeidsmarktpositie hiermee worden verrekend. Opleidingen die bijdragen aan de huidige arbeidsmarktpositie kunnen bij einde dienstverband niet worden verrekend met de transitievergoeding.
Hoe gaat de opbouw van het ontwikkelbudget als jouw medewerker van baan wisselt en wel binnen de branche blijft werken? Het opgebouwde budget blijft beschikbaar voor de medewerker na de overstap naar een andere baan. Medewerkers die recht hebben op IOB en van de ene werkgever overgaan naar een andere werkgever die onder de werkingssfeer van cao Retail Non-Food valt, hebben vanaf het moment van indiensttreding bij die werkgever recht op IOB. Er geldt dus geen wachttijd. Dit geldt pas voor overstappen die vanaf 1 oktober, het moment waarop het IOB ingaat, plaatsvinden.
Ik moet bij vertrek van medewerkers ook al transitievergoeding betalen en die is ook bedoeld is om de inzetbaarheid van een medewerker groter te maken. Met het IOB erbij betaal ik dus twee keer?
Het gebruikte budget van het IOB, of de leerrekening, mag worden verrekend met de transitievergoeding als dit budget is gebruikt voor een opleiding die bijdraagt aan de toekomstige arbeidsmarktpositie, waardoor je hiervoor niet twee keer betaalt. Opleidingen die bijdragen aan de huidige arbeidsmarktpositie kunnen bij einde dienstverband niet worden verrekend met de transitievergoeding.
Mag het hele opgebouwde IOB-tegoed met een transitievergoeding bij uitdiensttreding worden verrekend?
Nee, alleen gebruikt budget voor een opleiding die bijdraagt aan de toekomstige arbeidsmarktpositie mag worden verrekend met de transitievergoeding. Opleidingen die bijdragen aan de huidige arbeidsmarktpositie kunnen bij einde dienstverband niet worden verrekend met de transitievergoeding.
Betaling
Hoe gaat de IOB-geldstroom lopen?
Op basis van de informatie uit de salarisadministratie weet De Leerrekening welke medewerkers recht hebben op een ontwikkelbudget. De Leerrekening stuurt hiervoor namens Stichting Derdengelden IOB maandelijks (of bij verloning per vier weken vierwekelijks) een factuur. Deze gelden worden veilig beheerd door de Stichting Derdengelden IOB, die door sociale partners wordt bestuurd. Als medewerkers gebruik maken van het budget, daalt het saldo. Bij gebruik is een fiscale toetsing inbegrepen, om oneigenlijk gebruik van het budget te voorkomen.
Wanneer is de eerste inning nu 1 oktober het IOB start?
Zoals eind juni aangegeven zal de regeling van het Individueel Ontwikkelbudget per 1 oktober 2020 ingaan i.p.v. 1 juli. Wanneer een medewerker de volledige maand oktober in dienst geweest is en voldoet aan de gestelde voorwaarden, heeft deze vanaf oktober voor de eerste keer recht op het budget. Eind november worden medewerkers per mail uitgenodigd om zich te registreren en toegang te krijgen tot het systeem. Dat gebeurt als de werkgever de aanmelding en definitieve aansluiting volledig heeft afgerond. Op verzoek van De Leerrekening namens Stichting Derdengelden IOB krijg je als werkgever pas begin januari 2021 de eerste, uitgestelde factuur, die een optelsom zal zijn van de maanden oktober t/m december.
Moet ik ook afdragen voor het IOB als ik op korte termijn mijn bedrijf ga beëindigen?
Ja, er zal tot einde dienstverband van de medewerkers, die recht hebben op het IOB, afgedragen dienen te worden. Dit is ook het geval als er maar één tot enkele maanden wordt afgedragen.
Opleidingen
Kunnen eigen opleidingen van onze organisatie worden toegevoegd? Interne opleidingen kunnen niet worden toegevoegd aan het aanbod. Sociale partners kunnen echter opleidingen toevoegen. Vanzelfsprekend ontvangen we graag via sociale partners suggesties wanneer het aanbod uitgebreid of verbeterd kan worden. De uitvoerder zal proactief zijn in het aansluiten van nieuwe partijen.
Is het mogelijk om interne opleidingen toe te voegen aan het IOB?
Het is niet mogelijk om interne opleidingen toe te voegen aan het te kiezen assortiment. Dit zou enkel een mogelijkheid kunnen zijn indien deze cursussen generiek toepasbaar zijn voor de branche. Wat inhoudt dat ook medewerkers buiten het bedrijf deze opleidingen zouden kunnen volgen.
Welke opleidingen kunnen medewerkers kiezen?
De opleidingen die op het platform worden aangeboden en die fiscaal zijn toegestaan. Belangrijk is dat de opleidingen bijdragen aan de toekomstige positie van de medewerker op de arbeidsmarkt, waarbij opleidingen met een groot privékenmerk (hobby cursus) uitgesloten zijn.
Wie bepaalt welke opleiding wel of niet mag?
Dat wordt straks bepaald door het invullen van een zogenaamde fiscale toetsingsvragenlijst met 11 vragen. De opleiding mag namelijk fiscaal vrijgesteld worden vergoed als de te volgen opleiding bijdraagt aan de huidige of toekomstige arbeidsmarktpositie van de werknemer.
Hoe weet ik dat de opleidingen van mijn medewerkers fiscaal zijn vrijgesteld? Ik loop het risico tenslotte!
Via een vragenlijst aan de medewerker wordt op het online platform waar hij/zij opleidingen selecteert, getoetst of de medewerker het bruto bedrag van de opleiding netto mag besteden.
Welke opleidingen zijn fiscaal vrijgesteld?
De opleidingen die bijdragen aan de huidige of toekomstige arbeidsmarktpositie van de werknemer zijn fiscaal vrijgesteld. Let op: dit geldt alleen voor het opleidingen aanbod van De Leerrekening. Daarnaast geldt dat opleidingen die bijdragen aan de huidige arbeidsmarktpositie van de medewerker bij het einde van het dienstverband niet verrekenbaar zijn met de transitievergoeding.
Hoe verhouden de Detex-opleidingen zich tot het IOB?
Detex heeft een leerpad voor mode-adviseur opgesteld dat door medewerkers in het kader van het IOB gekozen kan worden. Ook heeft Detex uitgebreide cursussen, waarvan De Leerrekening in samenspraak met Detex bepaalde topics als avond- of dagopleiding aanbiedt in het IOB-aanbod. Uiteraard zijn dit slechts delen van die uitgebreidere cursussen.
Praktische zaken
Waarvoor is het IOB potje bedoeld?
Het is bedoeld voor het volgen van opleidingen voor de ontwikkeling en loopbaan van de medewerker. Met het IOB worden werknemers gestimuleerd te investeren in persoonlijke en vakinhoudelijke ontwikkeling om zo hun positie op de arbeidsmarkt te verstevigen, nu en in de toekomst.
Is er al bekend of er een nieuw toetsmoment komt voor het IOB?
Op dit moment wordt er per maand gekeken of medewerkers aan de voorwaarden voldoen wat betreft de uren-eis (16 uur of meer op contract). Wat betreft de eis dat medewerker 1 jaar of langer in dienst dient te zijn, geldt er op dit moment slechts één toetsmoment, te weten 31-12-2019. Bij de onderhandelingen over de nieuwe cao, die moet ingaan op 1 januari 2021, zal over toetsvariabelen en toetsmomenten worden gesproken.
